Ile firm zamknęło działalność w Polsce? Analiza danych i trendów

Polska gospodarka w ostatnich latach doświadcza wyraźnego wzrostu liczby zamykanych przedsiębiorstw, co staje się istotnym wskaźnikiem kondycji sektora prywatnego i wyzwań, przed jakimi stają przedsiębiorcy. W 2024 roku z Krajowego Rejestru Sądowego wykreślono rekordowe 25 tysięcy spółek, a liczba zawieszeń jednoosobowych działalności gospodarczych osiągnęła bezprecedensowy poziom 375,5 tysięcy przypadków. Jednocześnie pierwsza połowa 2025 roku przyniosła względną stabilizację – wzrost liczby zamknięć wyniósł jedynie 0,1% rok do roku. Szczególnie trudna sytuacja panuje w branżach przemysłowej, handlowej i budowlanej, które razem odpowiadają za większość przypadków upadłości i restrukturyzacji, co jest wynikiem rosnących kosztów energii, pracy i spadającego popytu zewnętrznego.

Obraz zamykania działalności gospodarczych w Polsce

W ostatnich latach skala zamykania firm w Polsce wymaga pogłębionej analizy – najnowsze statystyki pokazują, że sektor przedsiębiorczości funkcjonuje pod silną presją ekonomiczną, ale nie wszystkie wskaźniki są jednoznacznie negatywne.

Dla zobrazowania trendów przytoczmy wybrane dane za lata 2023-2025:

Rok / Okres	Zamknięcia JDG (tys.)	Zawieszenia JDG (tys.)	Wykreślone spółki (tys.)
2023	198,4	368,1	23,5
2024	188,6	375,5	25,0
I poł. 2025	99,8	179,4	n.d.

W pierwszej połowie 2024 roku codziennie zamykano w Polsce średnio około 600 firm. Mimo imponujących liczb w kontekście całkowitej liczby aktywnych przedsiębiorstw w kraju, skala zamykania firm pozostaje umiarkowana. Eksperci podkreślają, że naturalna rotacja podmiotów jest typowa dla dynamicznej gospodarki rynkowej.

Typologie zamknięć działalności gospodarczych

W polskim systemie prawnym istnieje kilka form zakończenia lub czasowego wstrzymania działalności gospodarczej. Rozróżnienie to kluczowe dla prawidłowej interpretacji danych i oceny sektora przedsiębiorczości w kraju:

• Definitywne zamknięcie działalności – oznacza wykreślenie firmy z rejestru i trwałe zakończenie prowadzenia biznesu,
• Zawieszenie działalności – czasowe wstrzymanie aktywności gospodarczej z możliwością jej późniejszego wznowienia,
• Upadłości i restrukturyzacje – formalnie uregulowane procedury wynikające z niewypłacalności lub prób ratowania firmy.

Wśród jednoosobowych działalności gospodarczych popularne jest szczególnie zawieszenie – często sezonowe lub strategiczne. W samym 2024 roku działalność wznowiono w 190,6 tysiącach przypadków, co potwierdza tymczasowy charakter wielu zawieszeń.

Wzrost wykreślonych spółek z KRS (25 tysięcy w 2024, +1,5 tysiąca rok do roku) obrazuje narastające trudności większych firm o złożonej strukturze finansowej.

Część przedsiębiorców wykorzystuje zawieszenie działalności instrumentalnie – rejestruje firmę dla preferencyjnych składek na ZUS, a po kalkulacji podejmuje decyzję o dalszym prowadzeniu bądź likwidacji działalności. Długotrwałe zawieszenie (ponad 12 miesięcy) najczęściej prowadzi do definitywnego zamknięcia firmy.

Dynamika czasowa i trendy

Długoterminowa analiza pokazuje istotne wahania liczby upadłości i zamknięć firm na tle cykli gospodarczych i zmian strukturalnych:

• w latach 2018–2019 liczba upadłości wynosiła ok. 600 przypadków rocznie,
• 2020–2022 – spadek upadłości dzięki rządowym tarczom antykryzysowym (COVID-19),
• 2023 – wzrost do 394 upadłości, początek nowego trendu,
• 2024 – 436 upadłości (+10,7% r/r); zawieszenia działalności na rekordowym poziomie,
• I kw. 2025 – ponad 4,7 tys. niewypłacalności (wzrost o 20,4% r/r), 207 formalnych upadłości, 1349 nowych restrukturyzacji.

Sezonowość zauważalna jest zwłaszcza na początku roku (podsumowania finansowe, decyzje strategiczne przedsiębiorców).

Eksperci przewidują, że w 2025 roku liczba upadłości może spaść o 11% dzięki ożywieniu gospodarczemu i wzrostowi PKB do 3,8%.

Sektorowa analiza zamykanych działalności

Zamknięcia i upadłości w Polsce są skoncentrowane w określonych branżach, co potwierdzają najnowsze statystyki:

• Przemysł przetwórczy – lider liczby upadłości (106 przypadków w 2024, +32% r/r w I kwartale 2025), największe problemy w branży chemicznej, stalowej, metalowej i spożywczej,
• Handel hurtowy i detaliczny – drugi pod względem liczby upadłości (94 przypadki w 2024, wzrost wniosków o 12,1% r/r), dominuje też w postępowaniach naprawczych,
• Budownictwo – 61 upadłości (2024), zjawisko wysokiego odsetka odrzuconych wniosków upadłościowych przez brak majątku (aż 70% przypadków),
• Transport – najbardziej dynamiczny wzrost problemów (20 upadłości w 2024, +100% r/r), wzrost liczby wniosków,
• Gastronomia i deweloperzy – wzrost liczby upadłości i wniosków, szczególnie w restauracjach i firmach realizujących budownictwo mieszkaniowe.

Najwyższy udział niewypłacalności względem liczby aktywnych firm występuje w przemyśle, górnictwie i energetyce oraz transporcie.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Decyzje o zamknięciu firmy wynikają z kompleksowego oddziaływania czynników makro- i mikroekonomicznych:

• koszty prowadzenia działalności – pułapka kosztowa wynikająca z rekordowych na tle Europy cen energii i rosnących kosztów pracy,
• dynamiczny wzrost płacy minimalnej oraz realnych wynagrodzeń podnoszących koszty operacyjne,
• składki ZUS stanowiące barierę, szczególnie dla mikroprzedsiębiorców,
• spadający popyt krajowy i zagraniczny, zwłaszcza ze strony Niemiec,
• utrudniony dostęp do finansowania zewnętrznego przy zaostrzeniu kryteriów kredytowych,
• problemy strukturalne w kluczowych branżach związane z surowcami, technologią, siłą roboczą,
• sezonowość działalności gospodarczej, szczególnie w rolnictwie, turystyce i budownictwie,
• zmiany regulacyjne i biurokratyczne generujące dodatkowe obciążenia dla firm,
• czynniki osobiste przedsiębiorców (zdrowotne, życiowe lub długofalowe wyczerpanie działalnością).

Wzrost liczby upadłości i restrukturyzacji to również wynik nowych przepisów, które usprawniły procedury oraz zwiększyły dostępność instrumentów naprawczych.

Upadłości i restrukturyzacje jako wskaźniki gospodarcze

Procesy upadłościowe i restrukturyzacyjne odzwierciedlają zarówno wyzwania finansowe firm, jak i ich zdolność adaptacji. W 2024 roku sądy ogłosiły 436 upadłości (+10,7% r/r), a tylko w pierwszym półroczu 2025 roku – 207 przypadków.

Przebieg restrukturyzacji nabiera na znaczeniu –

• w 2024 r. rozpoczęto 4 457 procedur restrukturyzacyjnych (+7,4% r/r),
• w I kw. 2025 odnotowano rekordowe 1 349 nowych restrukturyzacji.

Rosnąca liczba restrukturyzacji świadczy o zmianie strategii przedsiębiorców – z likwidacji na aktywne poszukiwanie ratunku i dostosowanie firmy.

Znacząca część upadłych przedsiębiorstw była zadłużona latami – wg danych Krajowego Rejestru Długów już 2/3 upadłych firm znajdowało się wcześniej w rejestrach dłużników.

Prognozy i perspektywy rozwoju sytuacji

Eksperci oczekują wyhamowania negatywnych trendów w 2025 roku oraz stopniowego powrotu do równowagi dzięki:

• przyspieszeniu wzrostu PKB do 3,8% i odbudowie popytu krajowego,
• możliwemu odbiciu zamówień eksportowych z Niemiec i Europy,
• utrzymującej się wysokiej liczbie restrukturyzacji jako alternatywy dla upadłości.

Zagrożenia związane ze światowym wzrostem liczby niewypłacalności, opóźnionymi skutkami klęsk żywiołowych oraz ryzykiem regulacyjnym mogą jednak stopować dynamikę poprawy – szczególnie bez odpowiednich programów wsparcia i uproszczenia przepisów.

Transformacja cyfrowa, innowacje technologiczne, demografia i zmiany klimatyczne będą w najbliższych latach kluczowymi czynnikami kształtującymi rynek przedsiębiorstw w Polsce. Firmy, które potrafią się dostosować i skorzystać z nowych szans, zyskają przewagę konkurencyjną.

Najważniejsze wnioski

Podsumowanie kluczowych ustaleń i rekomendacji dla rynku oraz decydentów przedstawiono poniżej:

• polska gospodarka jest w okresie przejściowym – rekordowe poziomy zamknięć i upadłości, ale także sygnały wyhamowania,
• strukturalne wyzwania kosztowe (energia, wynagrodzenia, składki ZUS) są największym zagrożeniem dla konkurencyjności,
• przemysł, handel, budownictwo, transport to sektory najbardziej narażone na ryzyko upadłości,
• rosnąca skala restrukturyzacji pozwala wielu firmom uniknąć likwidacji i uzyskać wsparcie,
• dla ograniczenia negatywnych skutków zamykania przedsiębiorstw konieczne są: wsparcie MŚP, uproszczenie przepisów, inwestycje w energetykę i cyfryzację.

Zjawisko zamykania firm to naturalny proces na konkurencyjnym rynku, jednak wymaga uporządkowanych mechanizmów wsparcia i skutecznych narzędzi restrukturyzacyjnych, aby minimalizować społeczne i ekonomiczne koszty tej transformacji.